Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν. Ὃταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί· ἀφανίζουσι γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν.
σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων, ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ, καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ. Μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται διαρύσσουσι καὶ κλέπτουσι· θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν· ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν.
(Ματθαίου. ΣΤ΄, 14- 21)
Συγνώμη, νηστεία & ελεημοσύνη,
οι τρεις αδελφές της σωτηρίας
της ψυχής μας!!!
Η Αγία και Ορθόδοξος Εκκλησία μας την Κυριακή αυτή της 22ας Φεβρουαρίου του 2015, Κυριακή της Τυρινής, για να μας προετοιμάσει για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μας θυμίζει τον πρώτο θρήνο, το θρήνο του Αδάμ μετά την παρακοή και την έξωση του από τον παράδεισο. Μας καλεί, δηλαδή, σε συντριβή και μετάνοια.
Την ίδια ακριβώς ημέρα ο κόσμος μας καλεί σε ξεφάντωμα και εξαλλοσύνες σε “καρναβαλικές” εκδηλώσεις, παρελάσεις και “αποκριάτικα” πάρτι, στην ελληνορθόδοξη Ελλάδα μας, στην Πάτρα, στην Αθήνα, στην Ξάνθη και άλλες πόλεις μας και στο εξωτερικό στην Βραζιλία, στην Βενετία και σε χώρες όπου δεν ευδοκίμησε η ορθόδοξη διδασκαλία.(κάντε κλικ στον σύνδεσμο μας για να δείτε πληροφορίες για τις “Απόκριες” και το “Καρναβάλι”) Ως Έλληνες χριστιανοί εμείς δεν θα έπρεπε όλοι να ακούμε την φωνή της Εκκλησίας; Οι περισσότεροι δυστυχώς ακούμε την φωνή του κόσμου. Είναι λοιπόν ή δεν είναι αυτό υποκρισία; Άλλοι φαινόμαστε και άλλοι είμαστε πραγματικά. Φορώντας τα προσωπεία, τις μάσκες εξωτερικά, φανερώνουμε την υποκρισία, που έχουμε εσωτερικά.
Την Κυριακή της Τυρινής ετοιμαζόμαστε, για να εισέλθουμε στο στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Είδατε ποτέ αθλητή, που πρόκειται να μπει στο στάδιο για να μετάσχει σε σπουδαίους αγώνες, κατά την προηγούμενη μέρα να ξεφαντώνει σε κοσμικά κέντρα και να ξενυχτά στο μεθύσι και στον τρελό χορό; Ασφαλώς όχι.
Ο αθλητής κατά τις προηγούμενες από τον αγώνα ημέρες ζει με συνεχείς ασκήσεις και προπονήσεις. Και αν ο αθλητής, που μπαίνει σε επίγειο στάδιο και στοχεύει σε υλικό στεφάνι, ασκείται και προπονείται και δεν εκτρέπεται σε καταχρήσεις και εξαλλοσύνες, πόσο μάλλον ο χριστιανός, που πρόκειται να μπει και να αγωνιστεί στο πνευματικό στάδιο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Οι χριστιανοί ετοιμάζονται για το μεγάλο αγώνα της νηστείας. Η νηστεία είναι και εύκολο και δύσκολο πράγμα. Εύκολο, όταν κάνουμε την νηστεία της αρεσκείας μας. Δύσκολο, όταν κάνουμε την αληθινή νηστεία. Ο Χριστός μιλώντας για την νηστεία, δεν εννοεί την εύκολη. Αποκλείει δε παντελώς την υποκριτική νηστεία.
Η αληθινή νηστεία είναι αδελφωμένη με τις δύο άλλες αρετές, που αναφέρει ο Κύριος στην ευαγγελική περικοπή της Κυριακής της Τυρινής. Τρεις αδελφές μας παρουσιάζει: την συγγνώμη, την νηστεία, την ελεημοσύνη. Αν σε κάποιον πεις:
«διάλεξε ένα από τα τρία ή να πας να ζητήσεις συγγνώμη από τον γείτονά σου, με τον οποίον δεν μιλάς, ή να νηστεύσεις την Μεγάλη Τεσσαρακοστή από ορισμένα φαγητά, ή να αδειάσεις το πορτοφόλι σου και να κάνεις μια γενναία ελεημοσύνη», ποιο από τα τρία θα κάνει; Μάλλον το δεύτερο, τη νηστεία ορισμένων φαγητών γιατί φαντάζει ευκολότερη.
Αλλά μην γελιέστε αγαπητοί μου, γιατί η πραγματική νηστεία προϋποθέτει αγάπη και ελεημοσύνη για να είναι αληθινή, συστατικά δύσκολα και τα δύο, ιδιαίτερα η αγάπη στις μέρες μας. Είναι λοιπόν υποκριτική η νηστεία μας. Άλλωστε η ελεημοσύνη είναι ένα είδος νηστείας. Αν η νηστεία είναι εκούσιος στέρησης μερικών τροφών, η ελεημοσύνη είναι εκούσιος στέρησης των χρημάτων μας. Και η συγγνώμη είναι εκούσιος στέρησης της αντιπάθειας και του μίσους, της κακίας και της έχθρας.
Πολλά έχουν λεχθεί για τον ιερό θεσμό της νηστείας. Δεν θα είμαστε υπερβολικοί, αν σημειώσουμε, ότι η νηστεία αποτελεί και λύση στο καυτό πρόβλημα της παγκόσμιας πείνας. Ξέρετε πόσες είναι οι ημέρες που οφείλουμε οι Ορθόδοξοι να νηστεύουμε; Είναι περίπου 200 το χρόνο. Αν, λοιπόν, όλοι οι Έλληνες νηστεύαμε 200 από τις 365 ημέρες του χρόνου, και τον εαυτό μας θα ευεργετούσαμε και τους πεινασμένους θα χορταίναμε. Το σύνθημα του ιερού Χρυσοστόμου για την νηστεία ήταν: « Νηστεύσωμεν, ίνα ελεήσωμεν».
Η νηστεία τελικά είναι μεταβολή βίου, αλλαγή τρόπου ζωής. Ας μην αλλάξει μόνο το περιεχόμενο της χύτρας. Ας αλλάξει και το περιεχόμενο της καρδιάς μας. Ας αλλάξουμε τρόπο ζωής, νοοτροπία. Ας αλλάξουμε την πνευματική μας τροφοδοσία. Η νηστεία είναι δείγμα μετανοίας.
Η συγνώμη πάλι, η “αδελφή” της νηστείας, είναι μια λέξη δυσκολοείπωτη για όλους μας, αφού προϋποθέτει ταπείνωση και παντελή έλλειψη εγωϊσμού, ενώ εμείς μέσα στην υλιστική κοινωνία μας θεωρούμε τον εαυτό μας “Θεό” από μόνο του και θεωρούμε την συγνώμη ως ένδειξη αδυναμίας και παραδοχής των λάθων μας. Είναι ένας τρόπος ζωής η συγνώμη αδελφοί μου και φυσικά είναι ο μόνος δρόμος που θα μας οδηγήσει στον Παράδεισο που χάσαμε, τόπο από όπου εκδιωχθήκαμε και προορισμό που διακαώς επιζητούμε να γίνουμε δεκτοί.
Για την ελεημοσύνη όμως τα πράγματα μάλλον φαίνονται ευκολότερα, αφού έχει να κάνει με αυτό που ήδη έχουμε και ίσως πλεονάζει, αλλά και αν υστερεί πάλι μπορούμε να το διαιρέσουμε για την ψυχή μας. Κατά την ταπεινή μου γνώμη η ελεημοσύνη χωρίζεται σε δύο τύπους, την προσωπική, αυτήν δηλαδή που θα κάνουμε σε κάποιον συνάνθρωπο μας μεμονωμένα και κανείς δεν θα το μάθει ποτέ παρά μόνο ο Θεός, πράξη μικρής εμβέλειας, μα όμορφη και θεμιτή στα μάτια του Κριτή μας, και την ομαδική ελεημοσύνη, όπου προσφέρεις υλικά και πνευματικά αγαθά σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη μέσω όμως ενός φορέα και ιδιαίτερα της ελλαδικής Εκκλησίας μας, που τόσο μεγάλο έργο έχει επιτελέσει στους ενδεής συνανθρώπους μας μέσα στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και της παρακμής των θεσμών, την έλλειψη των ιδεών και της ψυχικής και σωματικής ανέχειας, αλλά και σε λίγο μικρότερη κλίμακα της δικής μας Μητροπόλεως και ακόμα μικρότερη αν θέλετε, της μικρής και φτωχής Ενορίας μας, με το Φιλόπτωχο Ταμείο μας να μοιράζει καθημερινά ότι μπορεί στις εξήντα έξι οικογένειες που διακαώς το χρειάζονται.
Θα ήθελα για πολύ λίγο να σταθώ και στα καρναβάλια, αν και σίγουρα γνωρίζεται πως οι ρίζες αυτού του εθίμου των μεταμφιέσεων και του ξέφρενου και αλόγιστου γλεντιού είναι αρχαιοελληνικές και απόλυτα παγανιστικές που προέρχονται από την λατρεία του θεού Διονύσου, καταξιωμένου θεού του γλεντιού στο δωδεκάθεο του Ολύμπου.
Ένα μεγάλο όχι βροντοφωνάζει η Εκκλησία μας σε αυτά τα περίεργα ξεφαντώματα και τα μασκαριλίκια. “Αποκριά” στα ελληνικά και “Carneval” στα λατινικά, είναι δυό λέξεις που και οι δύο σημαίνουν αποχή από το κρέας, δηλαδή τον τρόπο ζωής του χριστιανού κατά την περίοδο του Τριωδίου. Κάποιοι επιτήδειοι στην συνέχεια δανείστηκαν αυτές τις λαοφιλείς χριστιανικές εκφράσεις και τις μετέτρεψαν σε όλη αυτήν την ασχήμια που βλέπουμε καθημερινά, μασκαρεμένη όμως με τις επιταγές της Εκκλησίας μας.
Μπροστά μας είναι η Καθαρά Δευτέρα. Σηματοδοτεί την αρχή της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Δεν είναι κοσμικό γεγονός, όπου τρέχουμε στα βουνά να πετάξουμε χαρταετό, ούτε να γεμίσουμε τις κοιλιές μας, με τα κατά τα άλλα νηστίσιμα εδέσματα, χταπόδια, καλαμαράκια και άλλα θαλασσινά, μπόλικο κρασί και ξέφρενα γλέντια και χορούς. Όχι αδελφοί μου, εμείς οι χριστιανοί μόλις άρχισε το Τριώδιο,περάσαμε την εβδομάδα της Απόκρεω και θυμηθήκαμε τους νεκρούς μας στα ψυχοσάββατα, μετά ακολούθησε η Τσικνοπέμπτη και αδειάσαμε το σπίτι μας από ότι κρεατικό είχαμε για να υποδεχθούμε την εβδομάδα της Τυρινής, την λευκή Εβδομάδα όπως λέγεται και τώρα έτοιμοι για την Καθαρή Εβδομάδα, την πρώτη εβδομάδα της Σαρακοστής, θα αρχίσουμε μαζί με την νηστεία, που θα καθαρίσει το σώμα μας, την ελεημοσύνη, την αγάπη και την συγνώμη, που θα καθαρίσει την ψυχή μας.