“Τον εν προφήταις μείζονα γνωρισθέντα καί Αποστόλων πρόκριτον γεγονότα, ύμνοις εγκωμίων στεφανώσωμεν, τον Πρόδρομον της χάριτος, την κεφαλήν γάρ ετιμήθη, διά τον νόμον Κυρίου.”

Μνημονεύει σήμερα η Εκκλησία μας, την «αποτομή της τιμίας κεφαλής» του Ιωάννη Προδρόμου από τον Ηρώδη. Η Εκκλησία θεωρεί την εορτή μέρα Αυστηρής νηστείας, διότι ο Ιωάννης θανατώθηκε εξαιτίας της οινοποσίας και του ηδονισμού ενός βασιλιά σε συμπόσιο της εορτής των γενεθλίων του. Πρόκειται για τον τελευταίο προφήτη, στο μεταίχμιο δύο εποχών, που συνδέει Καινή και Παλαιά Διαθήκη και του οποίου σκοπός της ζωής υπήρξε η αναγγελία της ενανθρώπισης του Υιού του Θεού.

ΤΟ ΠΥΡΙΝΟ ΚΗΡΥΓΜΑ: Ο ταπεινός, δίκαιος, άγιος, γιος του ιερέα Ζαχαρία, ζει απλά και φτωχικά στην έρημο (ως Ναζιραίος, ασκητής δηλαδή) κηρύσσοντας τη μετάνοια στον Ισραήλ και μεταφέροντας το ελπιδοφόρο μήνυμα της έλευσης του Θεανθρώπου. Προετοιμάζει την «οδόν του Κυρίου», εξ’ ου και Πρόδρομος. Βαπτίζει στον Ιορδάνη όσους προσέρχονται εξομολογούμενοι τις αμαρτίες τους. Διδάσκει τον λόγο και τις εντολές του Θεού τονίζοντας τη λύτρωση που φέρνει ο αναμενόμενος Μεσσίας καλώντας όλους σε

Μετάνοια.

Γι’ αυτό και δεν διστάζει να ελέγχει και τον Ηρώδη που συζούσε με την Ηρωδιάδα, γυναίκα του αδελφού του Φιλίππου: “Ουκ έξεστί σοι έχειν την γυναίκα του αδελφού σου». Εξαιτίας αυτού, η Ηρωδιάδα, κατόρθωσε να πείσει τον Ηρώδη να τον φυλακίσει, ώστε να μην ακούγεται ο ενοχλητικός έλεγχός του. Ωστόσο, κι από τη φυλακή ο ασυμβίβαστος Ιωάννης δεν έπαυσε να κηρύττει το θείο λόγο, ελέγχοντας τους εν “αμαρτία συζεύχθέντας”.

Παρ’ όλα αυτά, ο Ηρώδης τον διατηρούσε ζωντανό. Ήταν «δίκαιος» και «άγιος». Ο λαός τον αγαπούσε και σεβόταν τη διδαχή του. Πίστευε στο προφητικό του κήρυγμα για την έλευση του Σωτήρα. Γι’ αυτό κι ο βασιλιάς της Ιουδαίας δεν τολμούσε να τον θανατώσει. Η Ηρωδιάδα όμως, δεν ανεχόταν την κατάσταση αυτή, που την έκανε να νιώθει ταπεινωμένη, μεταξύ των καθώς πρέπει κυριών των Ιεροσολύμων, και έψαχνε ευκαιρία. Κι όταν ο επιπόλαια φερόμενος Ηρώδης, στη γενέθλιο εορτή του, “γλεύκους μεμεστωμένος” υποσχέθηκε να χαρίσει οτιδήποτε, «έως ημίσους της βασιλείας» του, στην κόρη της και ανεψιά του, μετά από έναν ωραίο χορό, βρήκε την ευκαιρία να εκδικηθεί. Συμβούλεψε την κόρη της να ζητήσει «την κεφαλήν Ιωάννου». Κι ο Ηρώδης, που με τόση ευκολία έδωσε μια τόσο σοβαρή υπόσχεση, δεν κατάφερε τώρα, αν και «περίλυπος γενόμενος», να αρνηθεί, βοηθώντας μ’ αυτόν τον τρόπο να πετύχει την εκδίκησή της η Ηρωδιάδα. Σε αντίθεση προς τον άγιο, ταπεινό, αλλά ασυμβίβαστο Ιωάννη, παρουσιάζεται ο ηδονιστής, απερίσκεπτος Ηρώδης, που επιπόλαια δίνει σοβαρές υποσχέσεις. Και είναι αυτός ο ίδιος που συζεί με την μαινόμενη Ηρωδιάδα, σκανδαλίζοντας. Και ενώ ο Θεός δια του κηρυγματικού ελέγχου του Ιωάννη, τού δίνει την ευκαιρία μετανοίας, αυτός, δούλος του σαρκίου, εθελοτυφλώντας, προβαίνει στον αποκεφαλισμό  του Ιωάννη για χάρη της κόρης της παράνομης γυναίκας του.

“ΝΕΟΡΘΟΔΟΞΕΣ” ΣΚΕΨΕΙΣ: Το γεγονός της αποτομής έχει σχέση με το σφοδρό Προδρομικό έλεγχο, αλλα και με την εποχή μας. Η ενέργεια του Προδρόμου, με τα σημερινά κοσμικά δεδομένα και τη λεγόμενη «νεοπατερική» σκέψη, [ας φανταστούμε ότι ο Ιωάννης ζούσε σήμερα] χαρακτηρίζεται ακραία, γραφική, φανατική και τελικά παράδειγμα προς αποφυγήν. Γιατί, όμως;

Το τι έκανε ο Ηρώδης στην προσωπική του ζωή εντάσσεται, σήμερα, στα «απόρρητα προσωπικά δεδομένα» και συνεπώς όχι μόνο δεν είχε δικαίωμα ελέγχου ο Βαπτιστής, αλλά με την πράξη αυτή, παρανομεί, προσκρούοντας στο νόμο περί «ελεύθερης επιλογής της προσωπικής ζωής». Με τον έλεγχό του, συνεχίζει η “νεοπατερική σκέψη”, ξεπέφτει από το υψηλό του έργο.

Είναι ασκητής και συνεπώς δεν επιτρέπεται να αφήνει το χώρο άσκησής του και να κατεβαίνει στα κοσμικά, σε επίπεδο που μπορεί να χαρακτηριστεί «κοσμικό κουτσομπολιό». Κάνει, κατά την ίδια σκέψη, υπέρβαση καθήκοντος, και μάλιστα, με την αδιακρισία του, θίγει την «Ιερά Σύνοδο» της εποχής, το «Μέγα Συνέδριον», αφού δεν έχει εξουσιοδοτηθεί σχετικά από τους επιχώριους Αρχιερείς. Δηλαδή, λειτουργεί αντιδεοντολογικά, απρεπώς, αυθαιρέτως. Επιτέλους, ποιος είναι αυτός ο “καλόγερος” που ελέγχει, ενώ το σώμα των ταγών-αρχιερέων και των “δοκούντων ότι είναι τι”, έστω και από «διάκριση», ανέχεται αυτήν την κατάσταση, δηλ. την παρανομία του Ηρώδη;

Δημιουργεί με τον πύρινο λόγο του «κοινωνική αναταραχή», στην «ευνομούμενη πολιτεία» και μάλιστα για έναν τόπο που βρίσκεται κάτω από την εξουσία της κυρίαρχης Ρώμης. Είναι δυνατόν «ησυχαστές», «ζηλωτές ερημίτες», να γίνονται αιτία συγχύσεων και ταραχών, προσβάλλοντας “κεφαλές”, αφού αυτοί έχουν «ταχθεί παρά Θεού» στο έργο τούτο; Λησμονούσε ο Βαπτιστής ότι ο Ηρώδης, παρά τα πάθη και τις ιδιορρυθμίες του, έκανε έργα, ανέπτυσσε την «πολιτισμική παράδοση» και την «ιουδαϊκή κουλτούρα», κρατούσε «λεπτές ισορροπίες» με την Ρώμη αλλά και το ελληνιστικό υπόβαθρο της κατ’ ανάγκην τότε πολυπολιτισμικής Ιουδαίας, και το σημαντικότερο, είχε προσφέρει χρήματα του δημόσιου κορβανά για το κτίριο του Ναού. Κυρίως όμως με τον έλεγχό του, διατάρασσε την «αγαστή συνεργασία» μεταξύ «θρησκείας και πολιτείας». Αποδεικνύει τον εαυτόν του ακραίο, φανατικό, μονοκόμματο, αδιάκριτο, αφού αφήνει το έργο του βαπτίσματος και του κηρύγματος και εγκαταλείπει τον κόσμο που προσέτρεχε στην έρημο για να τον ακούσει και να ωφεληθεί. Θα μπορούσαμε βέβαια να σημειώσουμε και άλλα πολλά, τα οποία βγαίνουν ως συμπεράσματα από την σύγχρονη «νεοθεολογική-επιστημονική» σκέψη.

Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ: Όμως, δόξα τω Θεώ, ο Τίμιος του Κυρίου Πρόδρομος, ο ασυμβίβαστος των Προφητών, ζούσε για την αγάπη και τη δόξα του Χριστού, υπογράφοντας την αγάπη του με την ίδια του την κεφαλή. Ο Πρόδρομος, ως γνήσιος Προφήτης, ανυποχώρητος, αρνείται να καλύψει την δειλία, με ένα διάτρητο «θεολογικό» μανδύα και με επιχειρήματα «νεοπατερικά». Αρνείται την διαστροφή της αποκτηνώνουσας αμαρτίας και επικυρώνει την αλήθεια: οι πολιτικοί άρχοντες, πόσο μάλλον οι εκκλησιαστικοί, με τη ζωή τους, πρέπει να αποτελούν παράδειγμα. Το δε αίμα του, είναι η μεγαλύτερη μαρτυρία της συνέπειας στο θέλημα του Θεού. Ας πρεσβεύει ο Μάρτυρας του Ευαγγελικού ήθους, ώστε να δεχθούμε την χάρη και την ευλογία, για μια συνειδητή Ορθόδοξη Χριστιανική ζωή.

Τέλος όποτε αυτό χρειαστεί και εμείς, χωρίς φόβο αλλά με Πίστη Χριστού να ομολογούμε την Αλήθεια που είναι ο Χριστός και να ελέγχουμε τα κακός κείμενα και πεπραγμένα της εποχής μας ,να μην φοβόμαστε, αλλά να Ορθοτομούμε τον λόγο της αληθείας

Ο Άγιος Φανούριος   είναι από τους πιο αγαπητούς άγιους σε όλο τον ελληνικό λαό, που κάθε χρόνο τιμά και πανηγυρίζει την μνήμη του στις 27 Αυγούστου.

Αυτός ο τόσο αγαπητός άγιος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί χωρίς αμφιβολία ως δώρο Θεού, διότι ήταν και παράμενε άγνωστος για πολλούς αιώνες. Έγινε γνωστός από την τυχαία εύρεση της εικόνας του τον 14ο αιώνα μ.Χ. στη Ρόδο, όταν έσκαβαν παλιά σπίτια στο νότιο μέρος του παλιού τείχους. Εκεί βρέθηκε αρχαίος ναός με πολλές κατεστραμμένες εικόνες και μεταξύ αυτών και η καλά διατηρημένη εικόνα επί της οποίας ο τότε μητροπολίτης Ρόδου Νείλος ο Β’ ο Διασπωρινός (1355 – 1369 μ.Χ.) διάβασε το όνομα του Αγίου «ὁ ἅγιος Φανῶ».

Στην εικόνα, ο Άγιος παριστανόταν σαν νεαρός στρατιώτης, κρατώντας στο δεξιό του χέρι σταυρό, πάνω στον όποιο υπήρχε λαμπάδα αναμμένη, γύρω δε από την εικόνα τα 12 μαρτύρια του. Σε αυτά ο Μάρτυς παρουσιαζόταν: να στέκεται ανάμεσα σε στρατιώτες και να δικάζεται από τον ηγεμόνα· να πλήττεται απ’ αυτούς με πέτρες στο στόμα και την κεφαλή· να μαστιγώνεται πάλι απ’ αυτούς απλωμένος κατά γης· να κάθεται γυμνός και να ξέεται το σώμα του με σιδερένια νύχια· να είναι κλεισμένος στη φυλακή· να βασανίζεται μπροστά στο βήμα του ηγεμόνα· να καίεται στα μέλη του σώματος του με αναμμένες λαμπάδες· να είναι δεμένος σε μάγγανο και να βασανίζεται· να βρίσκεται ανάμεσα σε θηρία αβλαβής· να είναι ξαπλωμένος κατά γης και να πιέζεται το σώμα από ένα μεγάλο λίθο· να είναι μέσα σε ειδωλολατρικό ναό βαστάζοντας στις παλάμες του αναμμένα κάρβουνα και ο διάβολος να δραπετεύει στον αέρα με θρήνους· να στέκεται μέσα σε ένα καμίνι φωτιάς έχοντας υψωμένα τα χέρια σε σχήμα δεήσεως.

Τον αρχαίο ναό που βρέθηκε η εικόνα, ανοικοδόμησε, ύστερα από πολλές προσπάθειες, ο Νείλος και τον αφιέρωσε στο όνομα του Αγίου Φανουρίου, που όπως φαίνεται συνέταξε και την Ακολουθία του.

Ένα από τα πολλά θαύματα του Αγίου Φανουρίου είναι το εξιστορούμενο στη συνέχεια. Τα χρόνια εκείνα εξουσίαζαν την Κρήτη οι Ενετοί, οι οποίοι δεν επέτρεπαν την παρουσία Ορθοδόξου Αρχιερέως στη μεγαλόνησο. Τέσσερεις άνδρες για να λάβουν τη χειροτονία ταξίδευσαν από την Κρήτη στην Κορώνη της Πελοποννήσου και κατά την επιστροφή αιχμαλωτίστηκαν από τους Αγαρηνούς, οι οποίοι φόνευσαν τον ένα και τους άλλους τρεις μετέφεραν στα Παλάτια (Μίλητο).

Όταν ο πνευματικός τους πατήρ, ονόματι Ιωνάς, πληροφορήθηκε το γεγονός, ταξίδεψε μέχρι τη Ρόδο και εκεί διαπραγματεύθηκε την απελευθέρωσή τους με τον άρχοντα Γεώργιο Πετρανή, ο οποίος είχε εμπορικές σχέσεις με τους τούρκους των Παλατίων. Λόγω όμως πολεμικών αναταραχών στην περιοχή η προσπάθεια να αφεθούν ελεύθεροι έγινε δυσχερέστερη. Ο Ιωνάς, κατά την εκκλησιαστική συνήθεια, επισκέφθηκε τον μακάριο Νείλο και εκείνος του έκανε λόγο για τον Άγιο Φανούριο και τα θαύματά του, προτρέποντάς τον να επικαλεστεί την αντίληψη και βοήθειά του για το πρόβλημα που τον απασχολούσε. Πράγματι ο πνευματικός έπραξε όπως τον προέτρεψε ο Μητροπολίτης και μετά μερικές μέρες έφθασε μήνυμα από τα Παλάτια ότι οι εξελίξεις ήταν θετικές. Οι αιχμάλωτοι Ιερείς με θαυμαστό τρόπο αφέθηκαν ελεύθεροι και ο πνευματικός τους πατήρ Ιωνάς από ευγνωμοσύνη προς τον Μεγαλομάρτυρα, επιστρέφοντας, μετέφερε στην Κρήτη αντίγραφο της Εικόνας του και τελούσε έκτοτε πανηγυρικά τη μνήμη του.

Η αγάπη και η τιμή με την οποία περιβάλλεται ο Άγιος Φανούριος έγινε αφορμή να δημιουργηθούν διάφορες ωραίες και ευλαβείς παραδόσεις στο λαό μας, ανάμεσα στις οποίες είναι και το εορταστικό έθιμο της «Πίττας του Αγίου Φανουρίου», ή της «Φανουρόπιττας» που γίνεται την παραμονή της εορτής του. Η πίτα αυτή είναι συνήθως μικρή και στρογγυλή σαν μικρός άρτος, μοιράζεται στους πιστούς και γίνεται άλλοτε για να φανερώσει κάποιο χαμένο αντικείμενο ή κάποια χαμένη υπόθεση ή ακόμα να φανερώσει την υγεία σε κάποιον ασθενή.Υπάρχει επίσης και παράδοση ότι με τη πίτα αυτή γίνεται μνεία της μητέρας του, αλλά άγνωστο για ποιο λόγο.

Σημείωση: Η αναφορά στο Νέο Λειμωνάριο ότι η εικόνα του Αγίου βρέθηκε το 1500 μ.Χ., είναι μάλλον λανθασμένη, διότι ο επίσκοπος Ρόδου Νείλος έζησε τον 14ο αιώνα μ.Χ.

Το γεγονός αυτό συνέβη στα χρόνια που οι μεγάλοι διωγμοί των πρώτων χριστιανών είχαν κοπάσει και αυτοκράτωρ ήταν ο Μέγας Κωνσταντίνος.

Συνέχεια ανάγνωσης Aνακομιδή του ιερού λειψάνου του Αγίου Πρωτομάρτυρος και Αρχιδιακόνου Στεφάνου →